5084 sayılı teşvik yasasının sona ermesinin öncesi ve sonrasında Trabzon’da teşviğin istihdam amaçlı sürdürülmesi için başlatılan çabalar sürdürülüyor.
Konu ile ilgili olarak Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı M. Suat Hacısalihoğlu, Trabzon Ticaret Borsası Başkanı Şükrü Güngör Köleoğlu, Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Başkanı Ahmet Hamdi Gürdoğan ile Trabzon Esnaf ve Sanatkarları Odalar Birliği Başkanı Metin Kara imzasıyla Başbakan RecepTayyip Erdoğan ile Bakanlar Kurulu üyeleri ve Trabzon Milletvekillerine tekrar rapor gönderilerek talep de bulunuldu.
Raporda; 5084 sayılı yasanın 31.12.2012 tarihinde sona ermesinden sonra, ilimizde ve bölgemizde gerek yerel gerekse il dışından gelen yatırımlar ciddi oranlarda etkilenmiş olduğu tespit edildiği belirtilerek şöyle denildi:
“Bu dönemde sadece Trabzon il bazında 2013’ün Ocak-Şubat dönemini kapsayan ilk iki ayda SGK verilerine göre 4 bin 500 istihdam kaybı yaşanmıştır. Aradan geçen süre zarfında da istihdam kaybı yeri doldurulamaz bir şekilde devam etmektedir.
Yine keza yatırımlarda da olumsuz etkilenme gözlemlenmiştir. 2012 Ocak-Şubat döneminde 6 adet olan yatırım teşvik belgesi sayısı, 2013 yılının aynı döneminde 4 adet belgeye düşmüştür. Ayrıca, 2012’de Ocak-Nisan döneminde 371.814.419 dolar olan ihracatımız, 2013’ün aynı döneminde 351.158.426 dolara gerilemiştir.
Doğu Karadeniz’in merkez ve lokomotif ili olan Trabzon’daki bu olumsuz gelişmeler bölge illerimizde de görülmektedir. Gerek ilimizde gerekse bölgemizde ki bu olumsuzluğun alınacak acil tedbirler ile giderilmesi zaruridir.''
Yapılan çalışmalar..
Edindiğimiz bilgilere göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, prim işveren hisselerini kapsayan istihdam teşviklerini halen uygulanan bölge esaslı teşvik sistemi çerçevesinde 3,4,5 ve 6‘ncı bölgelere yayarak uzatacak bir model üzerinde çalışmalarını sürdürmektedir.
5084 sayılı yasanın 1 Ocak 2013’ün sonundan itibaren uzatılmaması ile finansman ve dönüşüm zorlukları yaşayan işletmeler, 2012’nin son çeyreğinde ekonominin yavaşlatılması ve orta vadeli programın uygulamaya konması ile istihdam daraltmasına gitmiştir.
Ekonomik ve mali sorunlarla karşılaşan 5084 sayılı yasadan yararlanan firmalarımız, yeni istihdam teşvikleri için beklentileri bulunmaktadır.
Kademeli sisteme dönüştürülmesi öngörülen istihdam teşviki, 5084 sayılı yasanın sağladığı katkıyı sağlamayacaktır. Dolayısıyla yeni öngörülen kademeli teşvik istihdamda beklenilen hareketi veremeyecektir.
Orta Vadeli Programın hedefleri arasında özellikle yeni istihdam hedeflenmiştir. Geçmiş 10 yıl içinde 5084 sayılı istihdamın teşviki yasasının uygulandığı 49 ilde vergilerde yüzde 61 ve ihracatta ise yüzde 62 artış sağlanmıştır. Tekrar bu verilerin yakalanabilmesi için 5084 sayılı yasanın etkisini verebilecek yeni bir istihdam teşviki uygulanmalıdır.
Önemli bir konuda, ülkemizde Kalkınma Ajansları kurulurken sosyo-ekonomik verileri birbirine yakın olan iller bir arada tutularak ajanslar kurulmuştu.
Bu açıdan son teşvik yasasından yararlandırılırken Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı içerisindeki illerimizden; Gümüşhane, Ordu, Giresun 5. Bölge, Artvin, Rize 4. Bölge, Trabzon 3. Bölgeye alınmıştır.
Bu durum bölge içinde ciddi dengesizlik yaratmaktadır.
Bölgenin merkezi ve lokomotifi olan Trabzon’un istihdam teşvikinin dışında tutulması DOKA bölgesi içerisindeki diğer illerin de gelişimini olumsuz olarak etkileyecektir ve bölge içi dengesizlikleri daha da artıracaktır.
5’inci Bölgedeki istihdamı teşvik sistemi..
Trabzon’unda 5. Bölgedeki istihdamı teşvik sisteminden yararlandırılmasını Trabzonlular olarak talep etmekteyiz.
Ayrıca istihdamın teşviki düzenlemesinde aynı kalkınma ajansı bölgesinde yer alan illerden Giresun, Ordu, Gümüşhane, Rize, Artvin ve Trabzon’un 5. Bölge istihdamı teşvik haklarından yararlandırılmasını en uygun çözüm olarak değerlendirmekteyiz.
Bütün bunlar birlikte değerlendirildiğinde, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın içindeki illerin merkezi ve lokomotifi olan Trabzon’un istihdamı teşvik sisteminde 45 Bölgede değerlendirilmesinin, bölgenin diğer bütün illeriyle birlikte gelişmesine ve kalkınmasına büyük katkı sağlayacağı, aksi takdirde, Trabzon ekonomisinin geriye gitmesinin diğer illeri de olumsuz etkileyeceği açıktır. Bu durum bölgenin bir bütün olarak gerilemesine neden olacak ve dolayısıyla Türkiye’nin 2023 vizyonu olan bütün bölgeleriyle birlikte kalkınma hedefine ters düşecektir.
Buradan bir kez daha vurgulamak gerekirse, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Artvin’in 5.Bölge, Trabzon’un ise 5.Bölgede ki istihdamı teşvik düzenlemesinden yararlandırılmasını bütün bir bölge olarak talep etmekteyiz.
